Trong xã hội hiện đại luôn phát triển ngày nay , phương tiên vận tải luôn đóng một vai trò quan trọng mật thiết đến vận tải hàng hóa lưu thông . Nhưng hiện nay nhiều người đang sử dụng các loại hình vận tải và không thể thiếu trong cuộc sống lại không hiểu rõ vận tải là gì và chúng vận hành như thế nào ?Cùng mình tìm hiểu nhé .
Khái niệm vận tải là gì?
Sự hình thành và phát triển của vận tải
Vận tải xuất hiện từ khoảng thập niện 60 – 70 của thế kỷ trước nhưng chưa được nhiều người ý thức và nhận ra vận tải là gì ? Với xã hội nguyên thủy ngày xưa thì vận tải là gì được họ hiểu chỉ là những hoạt động : khuân , vác , gánh , nâng , kéo , hạ , ….
Nhưng với sự phát triển kinh tế xã hội không ngừng đổi mới này thì ngành kinh tế kỹ thuật vận tải chuyên chở hàng hóa và cũng là tiền đề để ngành Logistics lên ngôi và phát triển hơn bao giờ hết .
Vận tải luôn đi với giao thông vận tải trong lĩnh vực sản xuất , lưu thông hàng hóa cho quá trình cung – cầu của con người . Đối với các nước phát triển thì họ hiểu hơn về vận tải là gì và tầm quan trong của nó .
Vì thế mà cơ sở hạ tầng của họ thực sự hoàn thiện , phát triển và đồng bộ như : hệ thống cao tốc,đường bộ , đường sắt , đường hàng không , cảng biển và thâm chí là hệ thống vận tải ngầm dưới đất ,….
Vận tải là gì ?
Vận tải ( vận chuyển ) hiểu đơn giản là hình thức vận chuyển chuyên chở người , hàng hóa , đồ vật ,… từ địa điểm này sang địa điểm khác theo nhu cầu của con người , nhu cầu đưa hàng hóa , đồ vật đến tay người tiêu dùng một cách an toàn và nguyên vẹn .
Phương tiện chủ yếu mà ngành vận tải sử dụng là : xe máy , xe tải , container , máy bay , thuyền bè , tàu hỏa ,….theo đường vận hành tiết kiệm nhất cho cả 2 bên doanh nghiệp , người bán,người mua .
Với các doanh nghiệp kinh doanh buôn bán , sản xuất các mặt hàng thì dịch vụ vận tải là điều không thể thiếu để vận chuyển các nguyên liệu đến nơi sản xuất hoặc chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất đến tay khách hàng thông qua phương tiện vận chuyển .
Các dịch vụ phải cần tuân thủ theo quá trình nghiêm ngặt của Nhà nước như : thủ tục , giấy tờ , hợp đồng để đưa đôi bên đảm bảo tuân thủ đúng thời gian và an toàn cho hàng hóa .
Một số khái niệm liên quan đến vận tải là gì ?
Bên cạnh thắc mắc vận tải là gì? Thì các khái niệm sau cũng khiến bạn hiểu hơn về các thuật ngữ dùng trong quá trình vận chuyển hàng hóa mà không phải ai cũng biết và hiểu rõ về nó.
Đơn vị vận tải ( vận chuyển )
Đơn vị vận tải được hiểu như là một doanh nghiệp , chủ sở hữu , công ty đại diện cung cấp dịch vụ giao hàng cho khách hàng từ nơi này đến nơi khác , từ điểm này sang điểm khác . Sau khi giao nhận thành công thì người gửi hoặc người nhận phải có trách nhiệm thanh toán cước phí vận tải ấy cho đơn vị vận tải ( vận chuyển ) .
Phương tiện vận chuyển
Cụm từ này phổ biển không kém khái niệm vận tải là gì ? Nó chỉ tất cả những phương tiện được sử dụng để vận chuyển hàng hóa qua các đường vận tải .
Các loại phương tiện được sử dụng phổ biến để chuyên chở hàng hóa như là xe máy , máy bay , tàu hỏa , ô tô , xe tải , container ,….Tùy theo mục đích và đặc điểm loại hàng mà các đơn vị vận tải ( vận chuyển ) sẽ vận tải hàng hóa bằng phương tiện tương ứng .
Quyền vận tải hàng hóa
Không dễ hiểu như khái niệm vận tải là gì ? Thì quyền vận tải hàng hóa được hiểu đơn giản là bên có trách nhiệm thanh toán cước vận chuyển để hàng hóa lưu thông sẽ thực hiện thực hiện quyền chuyên chở hàng hóa cho bên có trách nhiệm vận tải ( vận chuyển ) .
Xét hai trường hợp sau :
- Trường hợp người mua chi trả cho người bán thì cũng phải chi trả cước phí vận chuyển cho bên đơn vị vận chuyển . Đồng thời có trách nhiệm tổ chức quyền chuyên chở hàng hóa từ nơi người bán đến nơi nước mình .
- Trường hợp người bán chi trả cho người mua thì cũng phải chi trả tiền hàng cộng với cước phí vận chuyển cho bên đơn vị vận chuyển . Đồng thời có trách nhiệm tổ chức quyền chuyên chở hàng hóa đến địa chỉ nhận hàng tại nơi người mua .
Tầm quan trọng của vận tải hiện nay như thế nào ?
Sau khi tìm hiểu các khái niệm liên quan đến vận tải là gì ? Thì vai trò của vận tải cũng quan trọng không kém đối với vận chuyển hàng hóa nói riêng và lĩnh vực Logistics nói chung . Vì thế có thể nói rằng vận chuyển là hoạt động không thể tách rời với hoạt động , cuộc sống của con người ta trong thế giới hiện đại , phát triển ngày nay .
- Vận tải tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất hàng hóa : Không có vận chuyển thì hoạt động sản xuất sẽ bị ngưng trệ . Các giai đoạn của quá trình sản xuất , từ khâu vận chuyển nguyên vật liệu đến vận chuyển sản phẩm đến nơi tiêu thụ phải theo một chuỗi liên kết .
- Cầu nối kết nói mọi ngành nghề : Nếu các ngành nghề được ví như “ khung xương ” thì vận tải coi như “ mạch máu ” của nền kinh tế hiện nay . Phải cùng nhau song hành để tạo ra một sản phẩm hoàn thiện đến tay người tiêu dùng .
- Vận tải cần thiết với ngành Logistics : Vận tải đối với ngành Logistics chiếm tỉ trọng lớn trong quá trình vận hành xoay quanh 4 yếu tố là vận tải , marketing , phân phối và quản lý . Vận tải lại chiếm tỉ trọng vì chiếm nhiều thời gian và chi phí nhất .
Vì vậy doanh nghiệp cần sáng suốt khi lựa chọn phương thức vận tải phù hợp với các tiêu chí đề ra mà không mất quá nhiều chi phí cho doanh nghiệp .
Các loại hình vận tải phổ biến ở Việt Nam
Hiện nay ta có 4 loại hình vận tải được sử dụng phổ biến ở Việt Nam bao gồm : Vận tải bằng đường bộ , vận tải bằng đường sắt , vận tải bằng đường biển , vận tải bằng đường hàng không .
Doanh nghiệp muốn vận chuyển hàng hóa qua các địa điểm khác hay theo các tiêu chí đề ra khác nhau một cách nhanh nhất .
Để không phải mất quá nhiều cả thời gian lẫn tiết kiệm chi phí thì các loại hình vận tải sau đây sẽ đáp ứng được các tiêu chí mà các doanh nghiệp đề ra và các ưu điểm , nhược điểm của nó nhé .
Vận tải bằng đường bộ
Vận tải bằng đường bộ là loại hình chuyên chở hàng hóa phổ biến nhất , sử dụng phương tiện chủ yếu trên cơ sở hạ tầng đường bộ như : xe khách , xe tải,container , xe bồn , …
Đây là loại hình phổ biến nhất được sử dụng hàng ngày vì tính phổ biến và tính ứng dụng cao theo đó là sự tiện lợi mà nó mang lại trong việc vận chuyển hàng hóa , hành khách hằng ngày.
Ưu điểm
- Linh động về thời gian và phương tiện trong quá trình vận chuyển hàng hóa .
- Không bị ảnh hưởng bởi thời tiết khí hậu ( giông , gió , bão , mưa , .. )
- Chủ động trong quá trình vận chuyển thẳng từ nơi sản xuất về các địa điểm lưu kho hoặc địa điểm buôn bán .
Nhược điểm
- Khối lượng , kích thước và tải trọng bị hạn chế với loại hình này , hàng hóa
- Chi phí vận tải loại hình vân chuyển bằng đường bộ cao hơn so với những loại hình vận chuyển khác .
Vận tải bằng đường sắt
Loại hình này tồn tại rất lâu về trước và cũng là tiên phong của ngành dịch vụ vận chuyển . Loại hình vừa có vận chuyển con người và cả hàng hóa chung một lần nhưng không được sử dụng phổ biến , rộng rãi như 3 loại hình còn lại .
Ưu điểm
- Cước phí vận chuyển loại hình vận chuyển này tiết kiệm hơn so với các loại hình khác .
- Đảm bảo được an toàn , tính ổn định cao cho hàng hóa và con người .
- Phù hợp điều kiện đáp ứng vận tải được các hàng hóa quá tải nhưng không phù hợp với hàng hoa có kích thước lớn vì không thể để vừa trong kích thước khoang tàu .
Nhược điểm
- Thời gian vận chuyển chậm .
- Không chủ động , thiếu tính linh hoạt vì cần kết hợp nhiều dịch vụ vận chuyển khác để đến được nơi cần vận chuyển .
Vận tải bằng đường biển
Loại hình vận tải này là hình thức sử dụng phương tiện : tàu , thuyền , ..cùng với cơ sở hạ tầng đường biển để vận chuyển hàng hóa . Khi cập bến,cần có xe cẩu để xếp dỡ hàng hóa . Các khu vực , quốc gia hay vùng lãnh thổ sử dụng loại hình vận chuyển này phù hợp hơn .
Ưu điểm
- Phù hợp với hàng quá khổ , cồng kềnh , tải trọng lớn .
- Chi phí trung bình hợp lý , tiết kiệm hơn nhiều so với các loại hình vận chuyển khác .
- Ít gặp khó khăn lưu thông trên đường biển .
- Hoạt động giao thương xuất , nhập khẩu giữa các nước , các vùng lãnh thổ có cơ hội hơn vì có cho thuyền ra vào neo đậu .
Nhược điểm
- Thời gian vận chuyển chậm .
- Ảnh hưởng của thời tiết là vấn đề lo ngại nhất .
Vận tải bằng đường hàng không
Vận chuyển bằng đường hàng không là loại hình vận tải sử dụng phương tiện vận chuyển chính là máy bay chuyên dụng để vận chuyển hàng hóa như : thư tín , bưu phẩm , đồ có giá trị cao ( vàng , bạc , đá quý ) ,thiết bị kỹ thuật , hàng tiêu dùng xa xỉ , …
Loại hình này sử dụng máy bay dân dụng để chuyên chở hành khách . Nó chiếm tỉ trọng khá nhỏ về trọng lượng hàng hóa nhưng lại khá lớn về mặt giá trị hàng hóa .
Ưu điểm
- Thời gian vận chuyển nhanh chóng .
- Chuyên chở hành khách , hàng hóa an toàn , chất lượng nhất trong tất cả những loại hình còn lại .
- Không bị cản trở bởi bề mặt địa hình như loại hình đường bộ hay đường thủy . Vì thế mà nó gần như chở được hết tát cả các quốc gia trên thế giới .
- Hạn chế được việc hư hỏng hay trộm cắp hàng hóa .
- Các thủ tục được hỗ trợ xử lý nhanh chóng vì tốc độ vận chuyển hàng liên tục , nhanh chóng .
Nhược điểm
- Cước phí cao vì phí nhiên liệu , mức độ an toàn nhanh chóng nên hàng hóa được tính theo từng kilogram . Nếu doanh nghiệp đanh kinh doanh các mặt hàng thiết yếu tiện dụng chi phí rẻ thì không nên loại hình vận tải này .
- Các mặt hàng hóa được kiểm tra nghiêm ngặt kĩ càng trước khi được vận chuyển . Yêu cầu xuất trình các giấy tờ , thủ tục cho phép vận tải các hàng hóa . Để hạn chế thấp nhất mức rủi ro như cháy , nổ ,…
- Không phù hợp để vận tải các mặt hàng cồng kềnh vì bị giới hạn bởi kích thước khoang , kích thước cửa . Và các lô hàng vậy thì loại hình vận tải bằng đường biển là khả thi nhất .
- Ảnh hưởng ít nhiều bởi thời tiết ( mưa , giông , bão , sương mù ) , vận tải có thể bị trì hoãn hoặc hủy chuyến để đảm bảo an toàn nguyên vẹn cho loại hàng hóa ấy .